De donkere kamer van Damokles

Willem Frederik Hermans, De donkere kamer van Damokles Amsterdam, 2012, 1958
318 blz.
oorlogsroman

samenvatting:
De moeder van Henri Osewoudt's vermoordt zijn vader uit waanzin. Daarom moet ze naar een inrichting. Henri gaat bij zijn Oom Bard, Tante Fietje en zijn 1 jaar oudere nicht Ria wonen. Op 17-jarige leeftijd trouwt Henri met Ria en samen nemen ze de sigarenwinkel van Henri's vader over. Vlak na het uitbreken van de oorlog ontmoet Henri dhr. Dorbeck, van wie hij allemaal vreemde opdrachten krijgt, zoals het ontwikkelen van geheime foto's en het vermoorden van belangrijke Duitsers. Maar op een gegeven moment moet Henri onderduiken, waarbij hij hulp krijgt van Dorbeck: Dorbeck en Osewoudt zijn een soort dubbelgangers van elkaar. Osewoudt neemt van hem en Dorbeck samen een foto in de spiegel.
Henri wordt gezocht door de Duitsers, want hij heeft meerdere mensen vermoord (waaronder Ria die trouwde met een SS’er) en allerlei andere dingen voor het verzet gedaan. Daardoor kan hij niet meer over straat en vermomt hij zich als een verpleegster.
Na de bevrijding meldt Osewoudt zich bij de Binnenlandse Strijdkrachten, maar daar zien ze hem als een landverrader en geloven niet dat Dorbeck bestaan heeft. Ze stoppen hem in de gevangenis. Maar hij houdt vol dat er een foto bestaat van hem en Dorbeck samen in een spiegel en dat het fototoestel waar de foto in zit nog ergens moet zijn. Het fototoestel wordt gevonden en de foto's worden ontwikkeld. Maar de foto van Dorbeck samen met Henri Osewoudt is mislukt. Daarop probeert hij te ontsnappen, maar hij wordt neergeschoten en overlijdt.

Stroming: ‘ontluisterend proza’ en existentialisme:

Stroming: ‘ontluisterend proza’ en existentialisme:
- Het ‘zijn in de wereld’ is belangrijker dan elke andere betekenis die aan een menselijk leven wordt toegekend: mensen definiëren dus hun eigen werkelijkheid.

- Existentialisten stellen dat de keuzes die de mens maakt vooral gebaseerd zijn op wat voor hem/haar betekenis heeft. Dit is belangrijker dan de gedachte of het wel verstandig is om een bepaalde keuze te maken. – Henri voert de opdrachten uit die Dorbeck hem opdraagt. Hij doet dit zonder er heel goed over na te denken.
- nadruk op zinloosheid
- antiheld als hoofdpersoon, amoreel, anti-intellectueel en areligieus – Henri Osewoudt voldoet aan deze eisen.
- nadruk op lichamelijkheid, die negatief & onesthetisch naar voren komt
- morele, seksuele en religieuze taboes worden doorbroken – Henri trouwt met zijn eigen nichtje Ria.

- absurdisme; toeval, misverstand & onbegrip – Er zit in dit boek enorm veel toeval, bijv. dat Dorbeck bij Henri langskomt en dat ze dan ook nog veel op elkaar lijken.