De Uitvreter

Auteur/titel: Nescio (Jan Hendrik Frederik Grönloh), De Uitvreter
Druk: Amsterdam (in De Gids) 1911, 1956
Aantal pagina’s: 40
Genre: novelle
Samenvatting:
Japi is een man die de ik-verteller leert kennen via zijn vriend Bavink, die hem in Veere heeft ontmoet, waar hij de hele tijd door in het water zat te staren. Op de Veerboot tussen Numansdorp en Zijpe ontmoet Bavink Japi weer en begint hij een gesprek met hem. Hij is zoals hij zelf zegt bezig te versterven: bewegen en denken is voor domme mensen. Japi houdt Bavink gezelschap en voorziet zijn werk van commentaar. Bavink betaalt alles voor Japi, omdat hij, zoals hij zelf zegt "goud waard is".

In de winter gaan ze terug naar Amsterdam waar Koekebakker Japi ontmoet, evenals Hoyer, een andere kunstschilder. Koekebakker is arm, maar hij moet zowel zijn eigen sigaren afstaan als het cafebezoek betalen. Een maand later komt Koekebakker Japi weer tegen, hij heeft een paar schoenen van Appi, een mislukt kunstschilder, aan en heeft een paar van zijn boeken onder zijn arm. Nu komt hij Koekebakker opnieuw uitvreten. Hij eet zijn brood en vlees op en rookt zijn sigaren. Ook kruipt hij ziek in Koekebakkers bed, en stuurt hem door de regen om Jenever. Japi gaat met de beste deken op de grond liggen. De volgende ochtend, als Koekebakker na een koude nacht wakker wordt, blijkt Japi al het grootste deel van zijn ontbijt opgegeten te hebben.

Daarna ontmoet Koekebakker Japi bij Bavink. Nu gaat het niet zo goed met Japi: "zijn ziel is te groot", zo zegt hij zelf. Hij wil naar Friesland om daar te versterven. Na zes weken keert Japi weer terug, maar hij is er nog beroerder aan toe dan hij al was. In de zomer is hij weer verdwenen. Daarna ontmoet Bavink Japi in Brussel. Hij ziet er piekfijn uit maar hij wil niet vertellen hoe dat komt. In augustus komt hij weer berooid in Amsterdam terug. "Hij was de oude niet meer, hij sprak weinig en rookte veel minder". In de winter ziet Hoyer hem in Veere, samen met een "Fransche dame". Nadat hij alleen is teruggekeerd begon Japi allerakeligst te bomen, over de zon die niet meer opkomt en water dat maar blijft stromen. Hij accepteert de baan die zijn vader voor hem heeft gevonden en uitvreten deed hij niet meer.

Na twee jaar in Afrika te hebben gewerkt, komt Japi halfdood terug. Koekebakker ontmoet hem op een novembermiddag in Wijk bij Duurstede, terwijl hij naar het water staat te staren. Japi vertelt: in Afrika had hij veel geleden. Jeanne, zijn Franse vriendin, had hem bedrogen en leed aan een borstkwaal. Hard werken deed hij niet meer. Onder de indruk van de armoede die hij in Belgie had gezien, wilde hij socialist worden. Daarom was hij gaan werken en schrijven, maar het had allemaal niets geholpen. Hij was nu weer bezig zijn tijd te verstaren: bereiken kon je toch niets. Nog enige maanden verstaart Japi zijn tijd. De volgende zomer stapt hij van de Waalbrug af. Op zijn kamer vindt men zes briefjes met "G.v.d.", en één met "ziezo".
(http://www.scholieren.com/boekverslag/61763)




Stroming:
Dit boek behoort tot de Neoromantiek. Deze stroming is een reactie op het impressionisme en naturalisme. Het fantasierijke, wonderlijke en lieflijke gaat weer een grote rol spelen. De nadruk op het noodlot blijft echter wel bestaan, maar nu wordt het beschouwd als iets bovennatuurlijks en geheimzinnigs. De romans uit de Neoromantiek spelen zich vaak in het verleden en in exotische streken af. Eenzaamheid, zwerflust, verzet tegen de maatschappij, onvervulde verlangens, dood en verval zijn veelvoorkomende thema’s bij deze stroming. De belangrijkste kenmerken van deze stroming zijn:
1)  De onvrede met het bestaan
2)  Op zoek naar het geluk
3)  Gevoelens en emoties staan centraal

De hoofdpersoon van dit boek, de uitvreter (Japi), heeft onvrede met het bestaan. Hij wil zijn leven op zijn eigen manier leiden. Hij zit vaak bij het water om na te denken. In het boek komen ook veel emoties en gevoelens voor. De kennissen/vrienden van Japi vinden het enigszins onbeschoft dat hij altijd maar geniet van de goedheid van anderen. Hier spelen dus woede/boosheid en een lichte vorm van jaloezie een rol. Ook doet hij verschillende pogingen om het geluk te vinden: hij gaat naar Friesland, naar Afrika en België. Hij beleeft op elke plek weer iets heel anders (wat hij precies in Friesland gedaan heeft, blijft onbekend). Toch vindt hij geen geluk en blijft hij onvrede houden met het bestaan. Afrika is echter ook een exotisch gebied en dat is een thema, dat veel voor komt in de Neoromantiek. Verder zwerft Japi ook maar wat rond en zwerflust behoort ook tot de thema’s.

 

‘Den uitvreter, die altijd wat liet halen op den naam van een ander; die als een vorst jenever zat te drinken op ’t terras van ‘Hollandais’ voor de centen van de lui;’ (blz. 9) à wekt emoties en gevoelens op bij anderen.
‘Den zomer was Japi weer verdwenen.’ (blz. 32) à zwerflust
‘Op een zomermorgen om half vijf, toen de zon prachtig opkwam, is hij van de Waalbrug gestapt.’ (blz. 40) à onvrede met het bestaan.